Okul fobisi, şiddetli bir endişe nedeniyle çocuğun okula gitmeyi reddetmesi halidir. Bu nedenler aileden kaynaklanacağı gibi okuldan da kaynaklanabilir. Okul fobisi olan çocuklar, okula olan isteksizliklerini bedensel yakınmalarıyla dile getirirler. Bu çocuklar, genellikle okula gitme saati yaklaştığında mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı gibi bedensel şikayetler yaşarlar. Bu şekilde anne babalarını, okula gitmemek konusunda ikna etmeye çalışırlar. Ancak çocuğun okula gitmemesine karar verildiğinde bu şikayetler birdenbire geçer. Çocuklar evde bulundukları sürece mutludurlar. Hafta sonlarını aktif bir şekilde, eğlenerek geçirirler.
Okul fobisini akut ve kronik olmak üzere 2 kategoride inceleyebiliriz. Akut okul fobisi, her yaşta görülebilen sadece okul sınırları içerisinde sıkıntı oluşturan bir fobidir. Akut okul fobisi olan çocuklar evde kaldıkları sürece mutludurlar ve ev içerisinde okulla ilgili sorumlulukları da yerine getirirler. Akut okul fobisi belirtileri çocuk büyüdükçe şiddetini kaybeder ve görülmez, ancak bunun yerini kronik fobi alabilir. Kronik fobi zamanla oluşur ve çocuğun tüm yaşamını, kişiliğini etkiler.
Okul Fobisinin Nedenleri
Okul fobisinde kalıtımsal ve yapısal etkenlerden çok psikolojik yaşantılar önemlidir. Okul fobisinin nedenlerine bakıldığında şunları söyleyebiliriz.
Aşırı koruyucu ebeveynler, farkında olmadan çocuğun bireyselleşmesini engellerler. Bu tip ailelerde yetişen çocuklar sosyal ortamlarda kendilerine daha az güvenirler. Yabancı bir çevrede kalınca nasıl davranacağını bilemezler ve son derece huzursuz olurlar.
Anne babanın çocuğun okuldaki durumunun nasıl olacağı konusunda duyduğu şüpheyi çocuğa yansıtması da onu huzursuz kılar.
Çocuğun, okulda olduğu vakitte anne babasına kötü bir şey olacağından endişe duyması da okul fobisini tetikleyebilir.
Boşanma, kardeş kıskaçlığı, ailede ölüm, kaza, hastalık, aile içi iletişim sorunları gibi nedenler çocukta okul reddine sebep olabilir. Bu duruma ailenin baskısının da eklenmesiyle okul fobisi yaşanabilir.
Neler Yapılmalıdır?
Okul fobisi tedavisine ne kadar erken başlanırsa o kadar kolay iyileşme görülür. Ebeveyn sabırlı, tutarlı ve kararlı bir tavır içinde olmalıdır. Sorunu görmezlikten gelmek ya da ertelemek çözümü daha da zorlaştırır. Okul korkusuyla baş etmede yapılacak en önemli şey çocuğun olabildiğince çabuk okula geri dönmesini sağlayabilmektir. Bu süreç içerisinde çocuğu okula gitmek istememesi için cezalandırmayın. Ebeveyn çocuğa bu durumun bir çok çocuk tarafından yaşanabileceğini ve zaman içinde kendisini mutlaka daha iyi hissedeceğini anlatmalıdır. Çocuğun okula gideceği gün aile üyeleri sıradan bir gün gibi davranmalı, çocuğa korkuyu çağrıştıracak davranışlardan uzak durmalıdır. Okul alışverişlerine çocukla birlikte çıkmak, alınan araç gereçlerle ilgili mülkiyet duygusunu geliştirmesine yardımcı olmak gerekir. Okulla ve öğretmeniyle diyalog halinde olunmalı ve çocuğun yanında öğretmeni eleştirilmemelidir. Tüm bunların yanı sıra, çocuğun okula başlamasında önce sorunun nedenlerini anlayabilmek için psikoterapi yapılmasını önermekteyiz. Özellikle kronik okul fobisinde, psikoterapi olumlu sonuç vermektedir. Bireysel terapinin yanı sıra öğretmen desteğinden de faydalanılır ve ailenin çocuğa karşı tutumu değiştirilir.